Coğrafi İşaret Nedir?

Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 34 üncü maddesine göre;

Coğrafi işaret
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.

Menşe adı
Bir ürünün, tüm veya esas nitelikleri belirli bir coğrafi alana ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “menşe adı” denir. Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümünün belirlenen coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu çerçevede menşe adı olarak tescil edilen coğrafi işaretlerin kaynaklandıkları yöre ile bağları çok kuvvetlidir.

Mahreç işareti
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş olan; üretim, işleme ya da diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “mahreç işareti” denir. Hammaddesi veya üretim, işleme aşamalarından bir tanesi yörede gerçekleşen bir ürün mahreç işareti olarak tescillendiğinde diğer üretim ve işleme aşamaları kaynaklandığı yöre dışında da gerçekleştirilebilir.

Amblem Kullanım Kılavuzu

Aşağıda, amblem kullanımı ile ilgili sıkça sorulan soruların cevapları bulunmaktadır.

Amblem neden kullanılmalıdır?

Amblemin amacı, ürünün coğrafi işaret/geleneksel ürün adı olduğu konusunda tüketiciyi bilgilendirmek ve denetleme faaliyetlerini kolaylaştırmaktır.

Ürünün tedarik zinciri içerisinde özellikle tüketici ile temas ettiği noktalarda, ürünün niteliğine ve satış yerine göre farklı şekillerde ürüne eşlik edecek olan amblem ile ürünün coğrafi işaret olduğuna ilişkin “farkındalık” oluşacaktır. Tedarik zincirinin, ürünün tüketici ile doğrudan temas etmediği aşamalarındaki amblem kullanımı ise denetim faaliyetlerini destekleyecek, ürünü üreten, hasat eden, satışa hazır hale getiren, toptan veya perakende satan, servis eden tüm aktörlerin, bu ürünün coğrafi işarete veya geleneksel ürün adına sahip olduğunu fark etmelerini ve depolama, taşıma, satış vb. faaliyetler esnasında ayırt edici özelliklerinin bozulmaması için tescil belgesinde belirtilen hususlara uymaları konusunda farkındalık oluşmasını ve azami gayret göstermelerini sağlayacaklardır.

Amblem kullanımı zorunlu mudur?

Tescilli coğrafi işaret ile birlikte amblemin kullanımı zorunludur. Coğrafi işaret, “Edremit Zeytinyağı”, “Antep Baklavası”, “Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini”, “Malatya Kayısısı”, “Aydın İnciri” gibi ürünlerimizin adları olup, bu adlar ürün üzerinde kullanıldığında, beraberinde amblemin kullanılması zorunludur.

Tescilli geleneksel ürün adının amblemsiz kullanımı 6769 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmamaktadır. Dolayısıyla tescilli bir geleneksel ürün adı, bir ürün üzerinde geleneksel ürün adı amblemi ile kullanılmadığında, ilgili tescil kapsamına uymak zorunda değildir.

Yönetmelik öncesinde piyasaya sürülmüş ürünler için durum nedir?

Amblem Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesinden önce piyasaya sürülen ve amblemin ambalaja basılması sonradan mümkün olmayan ürünlere mevzuatta bir istisna getirilmemiştir. Bu ürünlere 10 Ocak 2018 itibariyle coğrafi işaretli ürünlerde ilgili amblemlerin kullanımı zorunludur. Bu amblemlerin kullanımı, ilgili tescilli ürünün tescil belgesinde belirtilen denetim mercii ve -tarım ve gıda ürünleri için- Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının denetimleri ile kontrol edilecektir.

Amblem nereden elde edilebilir?

Mevzuatta amblemin ücretle satılamayacağı açıkça belirtilmiştir.

Amblem görselleri ve vektörleri sayfanın altında bulunan logolarımız bölümünden veya Türk Patent resmi internet sayfasındaki ilgili bölümden temin edilecektir.

Amblem değiştirilebilir mi?

  • Amblemin şekli, rengi ve içeriğindeki yazılar değiştirilemez.
  • Amblem çapı 15 milimetreden küçük olamaz.

Hangi amblemi kullanmalıyım?

  • Menşe adı, mahreç işareti ve geleneksel ürün adı olarak tescil edilmiş coğrafi işaretler için farklı amblemler bulunmaktadır. Coğrafi işaret türüne göre uygun olan amblem kullanılmalıdır. Menşe adı olarak tescillenmiş “Ezine Peyniri” ambalajı üzerinde kırmızı renkli ve “Menşe Adı” ibaresi içeren amblem, mahreç işareti olarak tescillenmiş “Beypazarı Kurusu” ambalajı üzerinde ise yeşil renkli ve “Mahreç İşareti” ibaresi içeren amblem kullanılmalıdır.
  • Yurt dışına ihraç edilecek ürünler üzerinde İngilizce kullanılması tercih edilirse Türk Patent internet sayfasında yer alan İngilizce amblem kullanılacaktır.
  • Ambalajda yer alan diğer tüm unsurların sadece siyah, sadece beyaz veya siyah-beyaz olması halinde amblemin siyah-beyaz kullanımı da mümkündür.

Amblem ürün üzerinde nasıl kullanılır?

Edremit Zeytinyağı coğrafi işareti için zeytinyağının her bir ambalajı ( cam, teneke, ped ambalaj) üzerinde görünür şekilde etikette veya ambalaj üzerinde sticker olarak AB menşe amblemi, Coğrafi işaret menşe amblemi, tescil logosu ve hologram uygulanmalıdır.

Amblem ürün üzerinde doğrudan veya ambalajı üzerinde kullanılır.

Finike Portakalı coğrafi işareti için portakalın taşındığı kasaların üzerinde görünür şekilde uygulanabilir. Devrek Bastonu coğrafi işareti için, ürün bir gıda ürünü olmadığından, amblemin bastonun üzerine doğrudan yapıştırılması mümkündür.

Ancak ürünlere tek tek yapıştırılması maliyet doğuracaksa, ürünün kalitesini bozacaksa veya boyutu açısından teknik olarak mümkün değilse, ambalajı veya çoklu ambalaj paketleri üzerine uygulanması mümkündür.

Ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde kullanılamadığı durumlarda ise işletmede kolayca görülebilecek şekilde kullanılır.

Konya Etli Ekmek coğrafi işareti için menüde, tabelada, vitrinde, duvarda vb. amblemin kullanılması mümkündür.

Buldan Bezi coğrafi işareti için ürünün üzerine amblem yapıştırılması dokumaya zarar verecekse, vitrine, tezgâha veya kasanın müşterinin gördüğü yüzeyine, ürünün coğrafi işaret olduğuna dair açıklayıcı bilgiyle beraber amblemin uygulanması mümkündür.

Amblem kullanımı örnek broşür